Bir toplumun enerji elde etme tarzı o toplumun kültürel değerlerini belirleyebilir mi?
Neden toplumların yükselişi yavaş olurken çöküşü hızlı olur?
Çevreye verdiğimiz zararın simgesi olan Antroposen ne zaman başladı?
Batı Roma ve Osmanlı İmparatorluklarını çöküşe taşıyan ortak sorun neydi? 
Modern dünyayı bekleyen çöküşün ana sebebi ne olacak?
Fosil enerjiye geçiş, modern toplumların içine düşüp çıkamadıkları bir tuzak mıdır?
Yol ayrımındaki Homo Sapiens doğaya verdiği zararın farkına varıp yeni bir insanlık bilincine ulaşabilecek mi?
 
Cengiz Aytun bu çalışmada karmaşıklaşmanın tarihini, enerji kavramını merkeze alarak sorguluyor. Kitap kozmik ve biyolojik karmaşıklaşmanın tarihiyle başlıyor. Ardından, yarattığımız karmaşık toplumların yükseliş ve çöküş sebeplerinin izini sürüyor. Astronomi, fizik, biyoloji, tarih, iktisat, antropoloji ve ekoloji gibi pek çok bilim alanının sınırlarının üzerinden yol alarak, farklı disiplinlerden edindiği bilgileri sentezliyor. 
 

Enerji, Karmaşıklık ve Çöküş isimli 306 sayfadan oluşan kitap ; Cengiz Aytun tarafından yazılmış ve EFİL YAYINEVİ yayınevinin 18.05.2023 tarihinde yayımlanmıştır.